Binlerce yıllık suya yazılan mesaj: Eflatunpınar Hitit Anıtı

Beyşehir ilçesine bağlı Sadıkhacı Mahallesi'nde bulunan Eflatunpınar Hitit Su Anıtı, yaklaşık 3 bin 275 yıl önce Hititler tarafından inşa edilen, hem dini hem siyasi anlamlar taşıyan bir yapı olarak dikkat çekiyor. Doğal bir su kaynağının hemen yanına kurulan anıt, Hititlerin mühendislik ve sanat anlayışını yansıtan önemli eserlerden biri olarak kabul ediliyor.

Milattan önce 13. yüzyıla tarihlenen anıt, kabartma tekniğiyle şekillendirilmiş figürlerden oluşuyor ve büyük bir havuzla birlikte doğal su kaynağını çevreliyor. Anıtın bulunduğu alan, milattan önce 2. binyılda kullanılan ticaret yollarından birinin üzerinde yer alıyor.

2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne “Hitit Kutsal Su Tapınağı” adıyla dahil edilen Eflatunpınar, yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı haline gelmiş durumda.

"Günümüzden yaklaşık olarak 3 bin 275 yıl önce yapılmış"
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Turgut, anıtın önemini şu sözlerle anlattı:

“Günümüzden yaklaşık olarak 3 bin 275 yıl önce yapılmış olan bir su anıtıdır. Yapılış amacına baktığımız zaman Hititler su inancına büyük bir önem vermekteydiler ve temiz suya ulaşmayı kendileri için çok önemli olarak arz etmişlerdir. Bundan dolayı Hititler temiz su kaynaklarını kutsamışlar ve bunların etrafına çeşitli anıtlar yapmışlardır. Bu anıtları Hitit ülkesinin birçok yerinde görebilmekteyiz ama anıtların en çok yoğun olduğu yerlerden birisi de Konya olmuştur. Konya'da birçok Hitit su anıtı ile ilgili eserimiz bulunmaktadır. Bu anıtlardan en önemlilerinden birisini de Eflatunpınar Hitit Anıtı olarak söyleyebiliriz.”

"Hem siyasi hem dini propaganda aracı"
Anıtın üzerindeki figürlerin detaylarına değinen Doç. Dr. Turgut şöyle devam etti:

“Anıtın en altında 5 tane dağ tanrısı figürü görmekteyiz. Bunların 3'ü delikli olarak yapılmış ve dağların içerisinden çıkan suları temsil etmektedir. Kenardaki iki figür ise doğrudan dağ tanrısını temsil etmektedir. Bunların üzerinde ise fırtına tanrısı ve güneş tanrıçası temsilini görmekteyiz ve Hitit dininin burada bir propagandasını bize yansıtmaktadır. Daha sonra da bunların yanlarında üst tarafında da demonlar yani cin adını verdiğimiz varlıkların tasvirleri bulunmaktadır. Bunlar yukarıya doğru kaldırılmış güneş diskini tutmaktadırlar. Anıtın en yukarısında ise yine bir kanatlı güneş diskimiz bulunmaktadır. Bu da artık dünyanın hakimi sembolü anlamına gelen Mısırlar tarafından kullanılan daha sonra Hititler, Asurlular, Babiller sonraki dönemlerde Persler ve Urartular tarafından kullanılmış olan dünyanın hakimi anlamına gelen bir semboldür. Hititler bu anıtla birlikte hem siyasi hem de dini propagandasını gerçekleştirmişler.”

"Kuraklık döneminde kutsal su kaynağı"
Anıtın yapılma sebebine de değinen Turgut, şu bilgileri paylaştı:

“Anıtın yapıldığı tarihe baktığımız zaman Hitit Kralı 4. Tuthaliya döneminde tarihlendirilmektedir. Bu da yaklaşık olarak günümüzden 3 bin 275 yıl öncesine aittir. Bu dönemde Anadolu'da büyük bir kuraklığın yaşandığı bilinmektedir. Eflatunpınar Hitit Anıtı'nın sağ tarafının hemen çaprazında iki tane temiz su kaynağımız bulunmaktadır. Bu su kaynağı bölge için oldukça önemli olmuş ve temiz su ihtiyacının karşılanmasında büyük öneme sahip olmuştur. Hititler de bu kuraklık döneminde bu şekilde su kaynaklarını anıtsallaştırmışlardır. Eflatunpınar Hitit Anıtı'nın da bu şekilde yapılmış bir anıt olduğunu düşünmekteyiz. Ayrıca anıtın bulunduğu bölge zaten milattan önce 2. binyılda kullanılmış olan yol güzergahı üzerinde yer almaktadır. Hititlerin burayı siyasi ve dini propagandalarını gerçekleştirdikleri kutsal bir mekan olarak oluşturduklarını söyleyebiliriz.”

Eflatunpınar, sadece arkeolojik değil, aynı zamanda kültürel ve inançsal bir miras olarak binlerce yıl öncesinden bugüne ulaşan etkileyici bir yapıt olma özelliğini sürdürüyor.