Bahar yavaş yavaş yaklaşırken yeni tarım sezonu ve buna bağlı işlerde başlayacak. Bu işlerde ki önemli kısmı ilk aşamada gübreler oluşturacağı için gübrelemenin matematik kısmından konuşalım istedim bu hafta da.
Herkesin bildiği bir şey olsa da giriş gelişme sonuç zincirini tamamlamak için yüzde (%) hesaplarından başlayalım. Gübrelerde içerikler bildiğimiz gibi yüzde (%) ile yazılır. 10-40-10,15-15-15 gibi. Bunu net görebilmek için yapmamız gereken hesabın formülü kısaca
Gübreden gelecek besin miktarını bulmak için;
Gübredeki Besin Oranını, Kullandığımız gübre miktarı ile çarpıp 100 e bölmeliyiz. Örneğin farklı besinler içeren ve hepimizin bildiği KNO3 yani potasyum nitrat için örnekleyelim.
KNO3 %13 Azot ve % 46 K2O yani potasyum oksit içerir. Diyelim ki 20 kilogram Potasyum Nitrat gübresi kullandık. Gelecek azotu bulmak için; gübrede ki besin yani Azot oranı olan 13 alınır Attığımız 20 kilogram gübredir.
Bu gübrelemeyle atılan Azot=13x20/100 yani 2,6 kilo azota denk gelir Benzer şekilde atılan Potasyum için potasyum oranı olan 46, yine attığımız 20 kilogram gübre için bu kez Potasyum miktarı= 46x20/100 işleminden 9,2 dir. Özetle dekara 20 kilogram Potasyum Nitrat atmak bize 2,6 kilo Azot ve 9,6 kilo Potasyum verir.
Şimdi bu işlemin tersine ihtiyacımız varsa diye düşünelim. Yani dekara şu kadar besin yani N, P, K yada bir element atmak için ne kadar gübre kullanmalıyım. Bu kez orantıyı ters kuruyoruz.
Atılacak Gübre Miktarı=İstenilen Saf Besinin Kilogramını 100 ile çarpıp, Kullanılacak Gübre İçeriğine bölmeliyiz.
Yine Potasyum Nitrat örneğinden gidersek, dekara 20 kilogram potasyum atmak için ne kadar Potasyum Nitrat atmalıyız diye düşündürsek,
Atılacak gübre miktarı= 20 x 100 ü bulup 46 ya bölme işleminden 43,5 gibi bir sonuç çıkar. Gibi diyorum çünkü küsuratını yuvarlayarak sonuca vardık.
Örnekten yola çıkarak, dekara 20 kilo potasyum ihtiyacını Potasyum Nitrat gübresiyle karşılamak istersek 43,5 kilogram gübre atmalıyız.
Şimdi bunun Azot kısmına gelelim. Örneğimizdeki ihtiyacı KNO3 gübresi kullanarak Potasyum eksiğimizi giderdik. Ama bizi yanıltabilecek şey aynı gübrede ki Azot oranıdır. Bunu bulmak içinde ilk kullandığımız yönteme dönersek. .
Gelecek Azot miktarı= (Azot oranı olan 13 çarpı kullanılan 43,5 kilogram gübre) sonucunu 100 bölmekle bulunur.
Gelecek Azot miktarı= 13 x 43,5 sonucunu 100 e böleriz. İşlemin sonucu 5,5 kilogram civarındadır. Yine küsuratını düzelterek söylemek gerekirse.
Yani dekara 20 kilo Potasyum düşürebilmek için 43, 5 kilogram Potasyum Nitrat atmalıyız ama bunu kullanınca da dekar a 5, 5 kilogram Nitrat Azotu da atmış oluruz. Bu 5,5 kilogram Nitrat Azotu miktarını da Azotlu gübreleme yaparken bu kadar Azot zaten var diyerek fazla gübre atmamış oluruz.
Tüm bunlara nasıl karar verilir sorusuna gelirsek. Her bitkinin bir yetişme ve ürün sezonunda topraktan alacağı her türlü besin miktarları yaklaşık olarak bulunmuştur. Toprak analizi de yaptırmışsanız üretim alanınızın besin değerlerini de görürsünüz. Arada ki fark sizin atmanız gereken gübre miktarını verecektir.
Anlaşılır olmak adına klasik Azot gübrelemesinden örnekleme yapalım.
Buğday için dekarda dane ve sap dahil 650 kilogram verim almak için yaklaşık 8 kilogram saf Azot gerekir. Ve diyelim ki sizin tarlanız da analiz sonuçlarına göre 5 kilogram Azot olsun. Bize gerekli olan 8 kilogram azotdan toprakta olan 5 i çıkarırsak toprağımızın 3 kilogram saf Azot a ihtiyacı vardır.
Diyelim ki dönem ve şartlar uygun olduğu için bu Azotu Üre ile tamamlayalım. Üredeki Azot oranı %46 dır. Yukarıdaki işlemleri bu şartlara uygularsak.
3 Çarpı 100 işleminin sonucunu 46 ya bölmemiz gerekir. Ve sonuç 6,5 kilogramdır. Tam açıklamasıyla, toprağınızda zaten dekarda 5 kilo saf Azot varsa ve bu tarlaya dekara 6,5 kilogram daha üre atarsanız sezon sonunda dane ve saman dahil 650 kilogram/dekar sonuç alırsınız.
Meyve ağaçlarına verilecek gübre miktarı hesaplanırken ağacın yaşına bakılır. Ağaç başına atılacak gübre miktarını bulmak içinse daha önceden tespit edilmiş bir 2.27 sabiti çarpan olarak kullanılır.
Ağaçlarda ise Yaşını, 2. 27 ile çarpıp çıkan sonucu gübrenin içeriğine bölerseniz ağaç başına atılacak gübre miktarını bulabilirsiniz
Örneğin 5 yaşındaki bir ağaca Triple Süper Fosfat gübresi verilmesi gerekiyorsa ağaç başına verilecek gübre miktarı ne kadar olmalıdır? Burada Triple Süper Fosfat gübresinin fosfor içeriğini yaklaşık % 43 olarak kabul edersek. 5 ile 2,27 sabitini çarpıp çıkan sonucu Triple Süper Fosfatın içeriğindeki fosfor oranı olan 43 e bölersek sonuç 265 gram bulunur. Yani ağaç başına 265 gram triple süper fosfat gübresi atılması gereklidir.
Ağaçlarınızın yaşı ve adediyle bulduğunuz ağaç başı değerlerinin toplamıyla tüm bahçe deki farklı gübre ihtiyaçlarınızı hesaplayabilirsiniz.
Ağaçlar için son olarak bir ayrıntı ise dikim sıklığının gübre miktarını etkilemesidir
Örneğin çekirdeği sert olduğu için “sert çekirdekliler “ denilen kayısı, şeftali, kiraz ve vişne gibi meyve ağaçlarının verim çağında azot tavsiyesi 6x6 gibi bir dikim sıklığında ağaç başına 400-600 gram, 4x4 gibi orta sıklık için 300-400 gram ve sık dikim denilecek 4x2 gibi bir dikim içinse ağaç başına 200-250 gram civarındadır.
Toprağı ve cebimizi yormayacak doğru gübrelemeyle bereketli bir sezon olsun.
