İSİG’den acı rapor: 11 yılda 695 çocuk işçi hayatını kaybetti

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) raporu, Türkiye’deki çocuk işçi ölümlerinde görülen acı tabloyu ortaya çıkardı. İSİG’e göre, 11 yılda en az 695 çocuk işçi hayatını kaybetti.

İSİG Meclisi, 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü nedeniyle hazırladığı 2013-2024 yılları Çocuk İşçiler İş Cinayetleri Raporu’nu yayımladı. Raporda, her yıl en az 60-70 çocuk işçinin iş cinayetlerine kurban gittiği dikkat çekti.

2024'te maaşsız çalıştırılan öğrenci-işçiler için patronlara 1 milyar 698 milyon TL ödendiği kaydedilen raporda, son üç yılda MESEM programlarına aktarılan kamu kaynağının 15 milyar liraya yaklaştığı bildirildi. 6111 ve 7103 nolu teşvik şartlarının zorlaşması üzerine patronların yeni finansman arayışında olduğu vurgulanan raporda, “ustalık telafi programı”yla 2023'te programa başvuran patronların sayısının 1 milyonu geçtiği ve aylık ödemenin yaklaşık 4,2 milyar TL'yi bulduğu ifade edildi.

"EN FAZLA ÇOCUK İŞÇİ ÖLÜMÜ TARIM VE ORMAN SEKTÖRÜNDE"
Rapora göre, son 11 yıl içinde en az 695 çocuk işçi hayatını kaybetti. 11 yılda iş kollarına göre çocuk işçi ölümlerinin sınıflandırıldığı raporda, 383 çocuk işçinin tarım ve orman iş kolunda hayatını kaybettiği belirtildi. Raporda, şu ifadelere yer verildi:

"İstihdama göre, çocuk işçi ölümlerinin yüzde 78’ini ücretliler oluşturuyor. Geçmiş yıllarda çocuk işçilerde ücretli çalışanların oranı daha düşüktü. Ancak giderek ücretlilerin oranı artıyor. Bu durum işçileştirmenin 18 yaş altına doğru hızla genişlediğinin bir göstergesidir de. Sektörel dağılıma baktığımızda çocuk işçi ölümlerinin yüzde 55’ini tarım, yüzde 20’sini sanayi, yüzde 14’ünü hizmetler ve yüzde 11’ini inşaat oluşturuyor. İş kolları açısından baktığımızda ise son yıllarda dikkat çekilmesi gereken iş kolu 'konaklama.' Son beş yıldır (özel olarak motokurye mesleğinin artışının yanı sıra) bu iş kolunda güvencesizlik temelinde yaşanan kitlesel işçileşmenin bir sonucu olarak çocuk işçi ölümleri artıyor."

"MEVSİMLİK TARIM İŞÇİSİ ÇOCUKLAR TRAKTÖR KASALARINDA ÖLDÜ"
Raporda, son 11 yılda çocuk işçi cinayetlerinin nedeniyle ilgili şu tespitlere yer verildi:
"Trafik ve servis kazaları en çok çocuk işçi ölüm nedeni olup toplamda 193 çocuk işçi ölümü gerçekleşmiştir. Çünkü mevsimlik tarım işçisi olan çocuklar tıka basa dolu minibüslerde, traktör kasalarında veya açık kasa kamyonetlerin yaptıkları kazalarda yollara savrulmaktalar. Buna ek olarak son dönemde zaman baskısı altında sipariş götürürken kaybettiğimiz motokurye çocukları eklemek gerekmektedir."

"4 YAŞINDA BİLE ÇOÇUK İŞÇİ VAR"
Çocuk işçi ölümlerinin en fazla 12-17 yaş aralığında olduğunu kaydedilen raporda, "4 yaşında 5 çocuk, 5 yaşında 5 çocuk, 6 yaşında 5 çocuk, 7 yaşında 7 çocuk, 8 yaşında 14 çocuk, 9 yaşında 13 çocuk, 10 yaşında 25 çocuk, 11 yaşında 16 çocuk, 12 yaşında 37 çocuk, 13 yaşında 46 çocuk, 14 yaşında 67 çocuk, 15 yaşında 103 çocuk, 16 yaşında 132 çocuk ve 17 yaşında 220 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti” denildi. Raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:

"Türkiye’de çocuk işçilik 4 ila 8 yaş aralığında başlıyor. Tarımda toplayıcılık, çobanlık ve mevsimlik tarım işçiliği yapan; sokakta mendil satan, cam silen çocuklar var. Ancak mevsimlik tarım işçisi ve sokakta çalışan çocukların sayısında 8 yaşından itibaren ciddi bir artış var. 10-12 yaşlarda tekstil ve metalde çalışan çocukları görüyoruz. 13-14 yaşlarından itibaren tarım, inşaat, sanayi ve hizmetlerde çalışan sayıları yüz binlere ulaşan; 15-17 yaş grubunda ise tarım başta olmak üzere konaklama, ticaret, inşaat, metal, tekstil ve gıda gibi iş kollarında çalışan milyonu aşkın çocuk işçi var."

DAHA ÇOK ERKEK ÇOCUKLAR HAYATINI KAYBETTİ
Son 11 yılda hayatını kaybeden çocuk işçilerin cinsiyete göre dağılımına göre; 99 kız ve 596 erkek çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti. Ölen kız çocuklarının büyük çoğunluğunun tarım, tekstil ve genel işler iş kolunda olduğu belirtildi.

2013-2024 yılları arasında, 71’i Suriyeli, 6’sı Afganistanlı 1’i Iraklı, 1’i İranlı, 1’i Türkmenistanlı olmak üzere 80 göçmen çocuk işçi hayatını kaybetti. Göçmen çocuk işçi ölümleri, mevsimlik tarım, gıda-tekstil-metal gibi sanayi iş kolları, inşaat ve genel işler iş kollarında yoğunlaşıyor.

2013-2024 yıllarında Türkiye’nin 77 şehrinde çocuk iş cinayeti tespit edildi. Çocuk işçi cinayetlerinin şehirlere göre dağılımında ise; Şanlıurfa’da 52 çocuk işçinin çoğu tarım iş kolunda, Gaziantep’te 40 çocuk işçi tarımda, sanayide ve özellikle tekstilde, İstanbul’da 40 çocuk işçi metal başta olmak üzere sanayide, inşaatta, motokurye ve sokakta, Adana’da 36 çocuk işçi ise tarım, sanayi, inşaat iş kolunda hayatını kaybetti.

İş kollarına göre ölüm dağılımının yer aldığı raporda, 383 çocuğun tarım/orman, 75 çocuğun inşaat/yol, 52 çocuğun işçi metal, 49 çocuğun işçi konaklama, 24 çocuğun ise gıda iş kolunda öldüğü belirtildi. Raporda, ayrıca iş cinayetinde ölen 80 çocuğun ise mülteci/göçmen olduğu aktarıldı.