KOSAM’dan kritik rapor: Göçmen işgücü ekonomik fırsata dönüşebilir

Kalkınma Odaklı Stratejik Araştırmalar Merkezi (KOSAM), Türkiye’de göçmen işgücünün ekonomiye etkilerini mercek altına alan yeni bir rapor yayımladı. “Göçmen İşgücünün Ekonomik Etkileri: Türkiye’de İstihdam, Büyüme ve Politika Önerileri” başlıklı çalışmada, göçmenlerin doğru politikalarla işgücü piyasasına entegrasyonunun Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınması için stratejik bir fırsat olduğu vurgulandı.

Raporda, nitelikli göçmenlerin uygun mevzuat ve teşviklerle Türkiye'nin üretim kapasitesine, istihdam olanaklarına ve küresel rekabet gücüne katkı sunabileceği belirtildi. Göçün sadece sosyal bir mesele değil, aynı zamanda ekonomik kalkınmayı destekleyici bir unsur olduğu vurgulandı.

Öne çıkan bulgulara göre:

• Göçmen işçiler, özellikle tarım, inşaat, imalat ve hizmet sektörlerinde yerli işgücünün doldurmadığı alanlarda istihdam açığını kapatıyor.

• Kayıtlı çalışan göçmenler, yerel ekonomiye vergi ve sosyal güvenlik katkısı sunarken, kayıt dışılığın azalması bu katkıyı artırıyor.

• Türkiye’de 4.000’i aşkın Suriyeli girişimci tarafından kurulan şirketler, ihracat ve yatırım ağlarını genişletiyor.

• Ancak hukuki belirsizlikler ve kayıt dışı istihdam, bu potansiyelin tam anlamıyla hayata geçmesini engelliyor.

“Akredite Göçmen Vizesi ve Sektörel Kota Modeli Şart”
KOSAM Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Can Başaran, rapora ilişkin değerlendirmesinde dikkat çeken önerilerde bulundu:

“Türkiye, göçmen işgücünü ‘sorun’ değil, ‘stratejik kaynak’ olarak görmelidir. Dünyada başarılı örnekler incelendiğinde, göçmenlerin ekonomiye net katkı sağladığı görülüyor. Ancak bu katkıyı maksimize etmek için acilen yapısal adımlar atmalıyız:

1. Akredite Göçmen Çalışma Vizesi: Nitelikli ve niteliksiz işgücü için sektörel ihtiyaca göre düzenlenmiş, hızlı ve şeffaf bir vize modeli hayata geçirilmeli.

2. Kayıtlı İstihdam Teşvikleri: Göçmenlerin sosyal güvenlik primleri için işverenlere geçici destekler sağlanmalı.

3. Sektörel Kota Sistemi: İşgücü açığı olan sektörlerde kontrollü göçmen istihdamı için kota mekanizması kurulmalı.

4. Göçmen Girişimcilik Fonu: Türkiye’de yatırım yapacak göçmenlere mikro kredi ve vergi indirimi desteği verilmeli.”

Başaran, bu adımların hayata geçirilmesi halinde göçmen işgücünün 5 yıl içinde Türkiye’nin GSYH’sine %1,5 katkı sağlayabileceğini ifade etti.

“Küresel Trendler ve Türkiye’nin Fırsat Penceresi”
KOSAM’ın daha önce yayımladığı “2024 Dünya Ne Konuştu?” ve “2025 Dünya Ne Bekliyor?” raporlarına da atıf yapan Başaran, demografik değişim ve işgücü hareketliliğinin küresel ekonomiler için en önemli başlıklardan biri haline geldiğini söyledi. Türkiye’nin bu dinamik süreçte, coğrafi avantajı ve genç nüfusu sayesinde önemli bir pozisyon elde edebileceğine dikkat çekti.

Başaran, konuşmasını şu sözlerle tamamladı:

“Rapor, göçmen işgücünün Türkiye’deki etkilerini ‘sorun odaklı’ değil, ‘fırsat odaklı’ ele alan ilk bütüncül çalışmalardan biri olma özelliği taşıyor. Sonuç olarak, göç yönetilirse, büyümenin de tetikleneceğine inanıyoruz.”

Rapor, Türkiye’nin göç politikalarının ekonomik boyutunu yeniden tanımlamak adına hem kamuya hem özel sektöre yol haritası sunuyor.