Sandığa soru işaretleriyle gidiliyor

Sarayönü'nde 16 Nisan pazar günü gerçekleştirilecek olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Halk Oylaması öncesinde vatandaşlarla görüştük. Geçilmek istenen yeni sistem, oylanacak maddeler ve referandum çalışmaları ile ilgili yönelttiğimiz soruları cevaplayan vatandaşlar, düşüncelerini anlattı.

Seçmenlerin büyük çoğunluğu oylanacak maddeleri tamamen bilmediğini ifade ederken, hemen hemen hepsi koalisyon şansının ortadan kalkmasının iyi olacağını söyledi. Siyasetçilerin üslubunu hiç beğenmediğini ifade eden seçmenler, köklü bir sitem değişikliği için acele edilmesine anlam veremediklerini dile getirdi.

Bazı seçmenler ise referandum içeriğinin siyasetçiler tarafından yeteri kadar iyi anlatılmadığını, neye evet neye hayır diyeceklerini bilmediklerini ifade etti. Genel görüş ise vatanın bekası için halis niyetle yeni sistem kullanılırsa ülke adına çok iyi olacağı yönünde. Öte yandan vatandaşların aklında beliren "kötü niyetle kullanır mı" korkusu da cevap bulunamayan sorular arasında. Yeni sistemin neler getireceğini konusunda hiç bir fikre sahip olmadığını belirten birçok seçmen "inşallah iyi olur" temennisinde.

Guruplar halinde yaptığımız görüşmeler neticesinde her paragrafta ayrı bir grubun görüşü yer alıyor. İşte vatandaşların görüşleri:

1) Başkanlık sistemi bazı ülkelerde var. Bu ülkede de olabilir. İyi mi kötü mü karar veremiyoruz. Milletin neden bu kadar ayağa kalktığını anlamıyoruz. Bizim evet dememiz kötüyle düşmanlarımız neden buna engel olmaya çalışıyor. Zamanında Necmettin Erbakan'ın izinden gitmeyenler şimdi pişman. Evet çıkarsa ne olur, hayır çıkarsa ne olur bilmiyoruz. Çelişkiler var. Yüzde 50 risk var. Yeni kanuna göre 18 yaşındaki çocuğu milletvekili yapacağız. 20 yaşında emekli edip maaşa bağlayacağız. Bizde 60 yaşına kadar çalışıp emekli olamayalım. Televizyona bakacak vaktimiz yok. Sabah haber kanallarına bakıyoruz; haber yok. Tanıtım çok eksik. Biz çoğu maddeleri bilmiyoruz. Ne olacağını, ne yapılacağını söylemiyorlar. Biz kavga gürültü koptu gidiyor. Başkanlık sisteminde amaç iki partiyle işi bitirmek. Koalisyon hükümetlerini bizde istemiyoruz. Koalisyon şansının ortadan kalkması güzel ama inşallah doğru kullanılır. Bu dönemde zengin daha çok zenginledi. Neden yatırımlar sürekli doğuya gidiyor. Kazandığımızın yarısını doğuya gönderiyoruz. Elektriklerini bile biz ödüyoruz. Bunlara çözüm olacaksa, daha iyi olacaksa başkanlık gelsin. Ama hiç bir şey değişmeyecekse gerek yok.

2) Biri öyle diyor. Biri böyle diyor. Ne olacağından bir fikrimiz yok. Devletin yaptığı iyi olur inşallah. Şu dönem iyi ama başkanlık nasıl olacak bilemiyoruz. Yaşayınca göreceğiz. Devlet adamlarının bu işi çıkıp iyi bir anlatması lazım. Maddelerin detaylarını bilmiyoruz. 600 milletvekili olacakmış. Bir sürü masraf. Belki iyi belki kötü olacak bilmiyoruz; yalnız işleri düştü mü bizi buluyorlar. İşleri bitince de gidiyorlar. Şimdi bol bol geliyorlar. Televizyonlarda liderler çıkıyor. Birbirine hakaret edip duruyor. Bu iyi bir şey değil. Biz de ne yapacağımızı şaşırdık. Muhalefetin yürüttüğü kampanya hiç inandırıcı değil. Görüyoruz işte Kılıçdaroğlu bile ne olduğunu tam bilmiyor. Gidip kandil ile el ele geziyorlar.

3) Bu sistemle ilgili hiç bir bilgimiz yok. Referandumda oylanacak maddeleri bilmiyoruz. Üstü kapalı geçiyorlar. Bizi aydınlatmıyorlar. Evet çıkarsa mı iyi olur yoksa kötü mü olur bilemiyoruz. Şimdiki sistemin değişmesini istiyoruz. Pek iyi bir sistem değil. Koalisyon şansı olmasa iyi olur ama geçerse inşallah devletin bekasına kullanırlar.

4) Evet çıkarsa istikrar geleceğine inanıyorum. Koalisyon tehlikesi ortadan kalkacak. Koalisyonlar bizi perişan etti. Çok detaylı değil ama genel hatlarıyla maddeleri biliyoruz. Sistemi daha iyi anlatmaları lazımdı. Çok detaylı bir bilgimiz yok. Kendi imkanlarıyla araştıran bir şeyler öğreniyor. Siyasetçiler çok sert ve ortamı geriyor. Daha yumuşak olmalarını istiyoruz. Ayrıştırıcı değil uzlaştırıcı olsunlar. Şimdiki sistemden daha iyi olur inşallah. Yüzde yüz güvenemiyoruz. Genel hatlarıyla başarılı olabilir ama daha güzel bir sistem de getirilebilirdi. Eksikler var. Seçim sistemi yanlış. Milletvekilleri halka karşı değil, genel başkana karşı sorumlu. Temayül ve önseçim olmalı. O zaman tam temsil olur. İnsanlar görmek istediği pencereden bakıyor. Tüm partilerin el birliği yapıp ortak bir sistem geliştirmesi daha iyi olurdu. Bu çok büyük bir fırsat. İnşallah iyi değerlendirilir. İyiye kullanılırsa başkanlık sistemi güzel olacaktır. Siyasetçiler anlatıyor ama kimi farklı görüyor kimi de görmek istemiyor.

5) Doğru düzgün bir açıklama yok. Neye evet, neye hayır diyeceğimizi bilmiyoruz. Halk dayatma yapıldığını düşünüyoruz. Birkaç madde dışında diğer maddeler hakkında çok fazla bilgimiz yok. 18 yaşında milletvekili seçilebilmek hakkı geliyor. 18 yaşındaki gençlerin çok fazla sağlıklı ve mantıklı düşünebileceğini zannetmiyoruz. Buna karşılık tek elden yönetimin daha iyi olabileceğini düşünüyoruz. Tarihte hep tek adamla yönetilmişiz ve başarılı olmuşuz. Fakat evet çıkarsa bu ülkenin o sistemi şu anda kaldırabileceğini düşünmüyoruz. Ak Parti seçmeni olmamıza rağmen aklımıza yatmıyor. Önceki liderlerde bunu istemişti. Belli başlı devletler bu sistemle yönetiliyor. Biz henüz kendi içimizdeki sorunları halletmeliyiz. Daha Suriyelilerle, PKK ile zor baş ediyoruz. Damdan düşer gibi bu işin önümüze sürülmesini aklımız almıyor. İnce elenip sık dokunulması gereken bu kadar önemli bir konu aceleye getirilmemeliydi.

6) Tek kişiye bağlı kalacağız. Astığım astık, kestiğim kestik olmasından korkuyoruz. Demokratik davranılması şart. MHP'nin birlik beraberlik açısından takındığı tavır güzel. Siyasetçilerin üslubunu hoş bulmuyoruz. Daha ılımlı olmalılar. Oylanacak madde sayısı çok fazla. Bunların çoğunu bilmiyoruz. Üzeri kapalı anlatıyorlar. Dobra dobra konuşmalılar. Sistem değişikliği gerekliydi. Temeller daha sağlam atıldıktan sonra sistem değiştirilse daha iyi olurdu. Henüz bir sürü iç meselemiz var. Bunları halletmeliyiz. Evet veya hayır çıkarsa çok fazla değişiklik olmaz. Zaten şu anda o şekilde yönetiliyoruz. Sadece fiili durum resmiyet kazanacak.

7) Türkiye koalisyonlardan kurtulacak. Cumhurbaşkanını seçmek falan büyük sorundu. İstikrar gelecek. Bir kitap fırlatıldı, bu ülke perişan oldu. Sistem değişikliği gerekliydi. Eksik konular var. Bunlar tamamlanırsa çok daha iyi olacak. Bu at, bu arabayı çekmiyordu. Referandumda evet çıkarsa, Türkiye'nin ufku genişler. Hayır çıkarsa kriz çıkacağını düşünüyoruz. Daha 2015 yılında koalisyon gündeme geldi, memleket allak bullak oldu. Maddeleri çok iyi bilmiyoruz. Siyasetçiler yeteri kadar anlatıyor aslında ama vatandaş dinlemiyor. Muhalefetin eleştirilerini beğenmiyoruz. Muhalefet yapmak kötülemek değil ki. İyiye iyi, kötüye kötü demek gerekiyor. Biz bugüne kadar muhalefetin tek bir icraata iyi dediğini görmedik. İktidar tabi ki mükemmel değil. Hataları var ama iyi icraatları da var. Muhalefet bu adamların yaptığı her işi vatan hainliği gibi gösteriyor. Başkanlık sistemi amacına uygun ve halis niyetle uygulanırsa çok güzel olacaktır.