Zincir marketler fırsatçılık yapıyor
Çiğ süt fiyatlarına gelen yüzde 20’lik zammın market raflarına yüzde 100 olarak yansıması tepkilere neden oluyor. Yem fiyatları nedeniyle köşeye sıkışan üretici, yok pahasına sattığı sütünün sanayiciler tarafından işlendikten sonra kat kat yüksek karla tüketiciye ulaştırılmasından ise rahatsız. Sarayönü Süt Üreticileri Birliği Başkanı Murat Ceran ve süt üreticileri marketlerdeki süt ürünlerine gelen afaki artışa bir anlam veremediklerini belirterek, “Çiğ süte yapılan yüzde yirmilik zam nasıl oluyor da raflara yüzde yüz yansıyor. Bu fırsatçılıktan başka bir şey değildir.” diye tepki gösterdi.
Ulusal Süt Konseyi geçtiğimiz Aralık ayında süt fiyatlarına 50 kuruşluk zam yaptı.
1 Ocak 2021den itibaren geçerli olmak üzere yüzde 20 lik zamla birlikte çiğ süt fiyatları litre başına 2 lira 80 kuruş oldu. 4 ay sabit kalacak olan Ulusal Süt Konseyinin açıkladığı bu fiyat talep edilen fiyatın çok altında kaldı.
Ancak süt fiyatlarına yapılan yüzde 20 lik zam market fiyatlarına yüzde 100 olarak yansıdı. Yeni yıl ile birlikte marketlerdeki peynir, tereyağı gibi süt mamullerine gelen yüzde 100’lük zamlar tüketicinin tepkisine de neden oldu.
Sarayönü Süt Üreticileri Birliği Başkanı Murat Ceran ve süt üreticileri marketlerdeki süt ürünlerine gelen afaki artışa bir anlam veremediklerini belirterek, çiğ süte yapılan yüzde yirmilik zam nasıl oluyor da raflara yüzde yüz yansıyor. Bu fırsatçılıktan başka bir şey değildir diye tepki gösterdi.
Çiğ süt fiyatlarına yapılan zammın yeterli olmadığına dikkat çeken Ceran; “Büyük oranda artan yem fiyatlarına rağmen 2020 yılı içerisinde süt fiyatlarına herhangi bir zam yapılmamış olması süt üreticisini zorda bıraktı.
2019 Kasım ayından beri zam yapılmayan süt fiyatı 2 lira 80 kuruş açıklandı. Üstelik üreticinin eline kesintilerden sonra daha da az geçiyor. Birlik olarak biz sütü topluyoruz, soğutuyoruz, gerekli tahliller yapılıp icmaller hazırlandıktan sonra fabrikalara veriyoruz. Kar amacı gütmüyoruz, ama zorunlu olarak bir hizmet bedeli var.
Ne var ki yapılan az bir zam bile market fiyatlarına yüzde 100 olarak yansıdı. Çiğ süte gelen zam marketlerdeki etiketleri böyle afaki yükseltmemeliydi. Tüketici haklı olarak tepki gösteriyor. Bizler de aynı zamanda tüketiciyiz” şeklinde konuştu.
Devletin duruma müdahil olması gerektiğini belirten Ceran açıklamasının devamında şunları söyledi; “Süt zammı zamanından çok geç açıklandı. Enflasyon rakamları yükselmesin diye son on günde fiyatlar belirlendi. 9 uncu aydan beri fiyatlarda dalgalanmalar yaşanıyordu. Konsey fiyatları zamanında açıklasa bu dalgalanmalar olmayacaktı.
Türkiye genelende binlerce şubesi olan zincir marketler şimdi hem süt fiyatlarını hem de marketteki raf fiyatlarını belirleyen kurumlar durumuna geldi.
Biz topladığımız sütleri fabrikalara veriyoruz. Fabrikalarda belli kar oranlarını koyup zincir marketlere veriyorlar. Fabrikalar süt üreticisine zam vermek isteseler de zincir marketler bunlara da müdahale ediyor.
Damızlık Süt Üreticileri Birliği çiğ süt fiyatlarını yükselteceğini söyledi. Ancak şimdi büyük bir baskı altındalar ve açıkladıkları rakamlarla süt toplamaları da mümkün olmuyor.
Kısacası bu 2-3 zincir marketler grubu hem konseyin açıklayacağı fiyatı belirliyor, hem fabrikaların satışını kontrol altında tutuyor hem de kendi kârlarını çok yüksek tutarak raf fiyatlarını kendileri ayarlıyor. Tarım bakanlığı dahi bu marketlerin istediği şekilde kararlar alıyor.
Buna acil bir çözüm bulunması ve bu tekelleşmenin ortadan kalkması lazım. Devlet geçtiğimiz yıllarda soğan patates ve sebzeleri nasıl ki Tanzim satış mağazalarında satıp denge unsuru olduysa süt ürünlerinde de denge kurması gerekiyor.
Aksi halde hem üretici hem de tüketici bu işten zararlı çıkıyor”
