Yerel seçim sonuçları temelinde, dünden bugüne Sarayönü (5)

1984 YILI YEREL SEÇİM SONUÇLARI

1984 yerel seçimleri 25 Mart 1984’te gerçekleştirilmiş olup, “12 Eylül Ara Rejimi’nden” sonrası yapılan ilk yerel seçimler olması hasebiyle, yakın siyasi tarihimizde ayrı bir yere ve öneme sahip.

Bilindiği üzere 12 Eylül 1980 Darbesi, Türk toplumunun toplumsal ve siyasal hayatında derin izler bırakmıştır. Siyasi partiler kapatılmış, siyasi parti liderlerine yasaklar getirilmiştir.

Bu olağanüstü şartlar, seçimlere katılım oranlarına da yansımış, Türkiye genelinde ve Sarayönü özelinde seçimlere ilgin olağanüstü yüksek oranda gerçekleşmiştir. Bir başka ifadeyle Sarayönü’nde seçimlere katılım oranlarında, bir önceki seçimlere kıyasla, yüzde 18 civarında bir artış olmuştur.

Bu hususta dikkat çekici bir başka bulgu da, Sarayönü’nde seçimlere seçmen ilgisinin daha önceki seçimlerde olduğu, Türkiye ortalamasının birkaç puan üzerinde gerçekleşmiş olmasıdır.

1984 yerel seçimlerinin, hem Türkiye genelinde ve hem de Sarayönü özelinde galibi, dört eğilimi birleştirme iddiası ile siyaset sahnesindeki yerini almış olan Anavatan Partisi olmuştur.

Anavatan Partisi’nin bu başarısında, Turgut Özal’ın liderlik özelliklerinin yanı sıra Anavatan Partisi’nin merkezi yönetimde iktidar oluşu da oldukça önemli rol oynamıştır. Katılımın yüzde 94’ün üzerinde gerçekleştiği Sarayönü seçimlerinde, kurucu lideri Özal ile özdeşleşmiş olan ANAP, yüzde 43’ün üzerinde seçmen desteği sağlamayı başarmıştır. Belediye başkanlığı seçimlerini ise Hasan DEMİRPOLAT kazanmıştır.

Darbe sonrası ilk yerel seçimlerin Sarayönü’nün siyasi ve toplumsal yapısına yansıması da, Türkiye genelindeki duruma paralel bir görünüm arz eder. Toplam oy oranı bakımından sağ kanadın Sarayönü’nde elde ettiği seçmen desteği, Sarayönü’lü seçmenlerin üçte ikisine yaklaşmıştır.

Daha net bir ifadeyle sağ kanadı temsil eden ANAP, DYP ve MDP’nin Sarayönü’ndeki toplam gücü yüzde 63’ü aşmıştır. Öte yandan sol yelpazenin bu seçimlerde, Sarayönü’ndeki oy kaybı ise yüzde 17,9’u bulmuştur.

1989 YILI YEREL SEÇİM SONUÇLARI

1989 yerel seçimleri 26 Mart 1989’da gerçekleştirilmiştir. Seçimlere seçmen ilgisi, bir önceki yerel seçimlere kıyasla daha düşük seviyede olmuştur. Sarayönü’nde seçimlere katılım oranında, bir önceki seçimlere kıyasla yaklaşık yüzde 7’lik bir azalma yaşanmıştır.

Bununla birlikte Sarayönü’nde seçimlere seçmen ilgisi, Türkiye ortalamasının üzerinde gerçekleşmiştir. Siyaset sosyolojisi alanında yapılan araştırmalarda sıklıkla vurgulandığı gibi, bireylerin siyasi katılımında etkin rol oynayan değişkenlerden biri de yerleşim yeridir.

1989 yılı Sarayönü seçimlerinde partiler bazında ilk iki sırayı merkez sağdan ANAP ve DYP paylaşmıştır. Bununla birlikte hem belediye başkanlığı ve hem de belediye meclisi seçimlerinde Sarayönü’nde liderliği ANAP, DYP’ye kaptırmamıştır.

ANAP her iki sandıkta da yüzde 34’ün üzerinde bir seçmen desteğine ulaşmayı başarmıştır. Belediye başkanlığını ise bir önceki seçimlerin galibi Hasan DEMİRPOLAT yeniden kazanmıştır.

Sarayönü’nün siyasi yapısı ve bu yapıdaki değişim, oyların siyasi yelpazeye dağılımı temelinde incelendiğinde ise çok çarpıcı sonuçlarla karşılaşılır. Hem belediye başkanlığı ve hem de belediye meclisi üyeliği seçim sonuçları, Sarayönü’nün siyasi yapısına sağ siyaset geleneği damgasını vurmuştur.

Öyle ki sağ yelpaze Türkiye genelinde mevzi kaybederken, Sarayönü seçimlerinden daha da güçlenerek çıkmıştır.

Kaynak: SELÇUK ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ YAYINLARI: 8

TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) BİLDİRİ KİTABI

D. Ali ARSLAN (Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji bölümü öğretim üyesi. Sosyolog ve Siyaset Bilimci.)

Sadettin BAŞTÜRK (Dicle Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Yeniçağ Tarihi Öğretim Üyesi, Tarihçi)

Kadir ULUSOY (Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Alanlar Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi, Tarihçi. )

Gülten ARSLAN (Siyaset Bilimci ve Siyaset Araştırmacısı. )