Yerel seçim sonuçları temelinde, dünden bugüne Sarayönü (SON)

2004 YILI YEREL SEÇİM SONUÇLARI

2004 yılı yerel seçimleri, 28 Mart 2004 tarihinde gerçekleştirilmiştir. 2004 yerel seçimlerinde, hem Türkiye genelinde ve hem de Sarayönü özelinde, önceki iki yerel seçimlerle kıyaslandığında, kayda değer bir azalma gözlemlenir.

Türkiye genelindeki katılım oranlarındaki azalma, Sarayönü’ndeki düşüşün iki katından daha fazladır. Daha net bir ifadeyle bu seçimlerde, seçimlere katılım oranlarında, Türkiye genelinde ortalama yüzde 13,3 civarında bir azalma olurken, Sarayönü’nde bu düşüş yüzde 5,9 oranında gerçekleşir.

Siyasi katılım oranlarındaki bu azalmaya rağmen, Sarayönü’ndeki seçimlere olan ilgi, önceki seçimlerde olduğu gibi Türkiye geneline paralel fakat Türkiye ortalamasının üzerinde olur. Türkiye genelinde 20’den fazla siyasi partinin, yerelde siyasi iktidarı elde edebilmek için mücadele verdiği 2004 yılı yerel seçimlerinde, Sarayönü’nde 7 siyasi parti varlık göstermiştir.

Bununla birlikte gerçek yarış 3 siyasi parti arasında olmuştur. Oyların partiler arasındaki dağılımı incelendiğinde, Sarayönü’ndeki bu seçimleri diğerlerinden farklı kılan en önemli sonucun, ilk 3 sırada ipi göğüsleyen partilerin üçünün de sağ kanattan siyasi partiler olmasıdır. Bu amansız mücadelede mutlu sona ulaşmayı, Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğindeki Adalet ve Kalkınma Partisi başarmıştır. Sarayönü’nde belediye başkanlığını, oyların üçte birinden fazlasını almayı başaran, Ak Parti belediye başkan adayı Ali ÖZMEN olmuştur.

Ak Parti’nin seçim başarısı, Türkiye genelinde olduğu gibi, Sarayönü’nün siyasi yapısı içinde de, sağ kanadın gücüne güç katmıştır. Bu güce MHP ve SP’nin katkısı da bir o kadar anlamlı ve önemlidir. Bu üç partinin başarısı, sağ siyaset anlayışının Sarayönü’ndeki gücünü yüzde 90’lara taşımıştır.

Daha net bir ifadeyle bu seçimlerde, Sarayönülü 10 seçmenden 9’u, siyasi tercihini sağ partilerden yana kullanmıştır. Bu sonuçlar sol kanat için ise Sarayönü’nde hüsran yaşamak anlamına geliyordu.

Sol partiler, bir önceki seçimlerde yüzde 30’ları bulan siyasi gücünün neredeyse üçte ikisini yitirerek, Sarayönü’nün siyasi yapısı içinde büyük bir kayıp yaşamıştır.

2009 YILI YEREL SEÇİM SONUÇLARI

2009 yerel seçimleri, 29 Mart 2009 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Hem Türkiye genelinde ve hem de Sarayönü özelinde seçimlere seçmen ilgisinde ciddi bir artış gerçekleşmiştir. Özellikle de Türkiye kırsalında katılım oranlarının, kentsel alanlara nazaran oldukça yüksek olması son derece dikkat çekicidir.

Sarayönü’lü seçmenlerin seçimlere katılım oranlarındaki artış, Türkiye genelinin altında gerçekleşmiştir. Bununla birlikte Sarayönü’nde siyasi katılım, daha önceki dönemlerde olduğu gibi, Türkiye ortalamasının üzerinde olmuştur.

Ülke genelinde 16 siyasi parti ile bağımsız adayların yerel iktidar mücadelesi verdiği 2009 seçimlerine, bir önceki seçimlerde olduğu gibi, kelimenin tam anlamıyla Adalet ve Kalkınma Partisi damgasını vurmuştur.

Sarayönü’nde ise durum Türkiye genelinden biraz farklılık arz eder. Özellikle belediye meclisi üyeliği seçimlerinde Ak Parti, kardeşi SP ile amansız bir mücadele sonrasında birinciliği kazanmıştır.

Ne var ki belediye başkanlığı seçimlerinde aynı mutlu sona ulaşamamış ve hem bağımsız aday ve hem de SP karşısında ciddi bir yenilgi almıştır. Bu farklılaşmada başrol oynayan ve Ak Parti’nin yüzde 28’den fazla oy kaybetmesine sebebiyet veren değişken, büyük ölçüde belediye başkan adayları olmuştur.

Belediye başkanlığı seçimini ise Mehmet Güney kazanmıştır.

Oyların siyasi yelpazeye dağılımı temelinde Sarayönü’nün siyasi yapısı incelendiğinde de son derece önemli bulgularla karşılaşılır.

2009 seçimlerinde, Sarayönü’nün siyasi yapısında sağ siyaset anlayışının geleneksel belirleyiciliğinde bir değişim olmamıştır. Fakat durumun niceliksel boyutunda çarpıcı değişim göze çarpar. Bu niceliksel değişim hem sağ partilerin ve hem de sol partilerin aleyhinedir.

Sarayönü’nün siyasi yapısındaki bu değişimin belirleyici faktörü, daha önce birkaç kez yaşanmış durumlara benzer bir şekilde, bağımsız adayın almayı başardığı seçmen desteği ve kazandığı siyasi güçtür.

2014 YILI YEREL SEÇİM SONUÇLARI

Mevcut yerel siyasi yapıyı şekillendirmiş olan son yerel seçimler olma hüviyeti taşıyan 2014 yılı yerel seçimleri, 30 Mart 2014’te yapılmıştır. Seçmen ilgisinin son derece yüksek olduğu seçimlere (belediye meclis üyeliği), katılım oranı yüzde 89’un üzerinde olmuştur. Seçimlerde kayıtlı 48.843.157’den, 43.543.717’ü oy kullanmıştır. Konya’nın Sarayönü ilçesinde de seçmenlerin seçimlere ilgisi son derece yüksek ve tarihi rekor seviyelerine yakın bir oranda gerçekleşmiştir.

Daha net bir ifadeyle bu seçimlerde de Sarayönü’nde gelenek bozulmamış, seçmenler bu seçimlere Türkiye geneli ortalamasının üzerinde bir ilgi göstermiş, katılım yüzde 93’ün üzerinde seyretmiştir.

Öncelikle vurgulamak gerekir, Sarayönü belediye başkanlığı seçimlerini, yüzde 44,23 gibi son derece yüksek bir oy oranıyla Adalet ve Kalkınma Partisi, belediye başkanlığını da Nafiz SOLAK kazanmıştır.

Ak Parti’nin, belediye meclisi seçimlerindeki başarısı belediye başkanlığı seçimlerinden daha büyüktür. Sarayönü’ndeki seçim sonuçları, oyların siyasi yelpazeye dağılımı temelinde analiz edildiğinde de, nitelik bakımından Türkiye genelindekine son derece benzer bir durumla karşılaşılır.

Niceliksel açıdan ise sağın Sarayönü’nde elde ettiği zafer, Türkiye geneli ortalamasından çok daha büyüktür. Sarayönü’nde, belediye başkanlığı seçimlerinde, toplamda yüzde 80’in üzerinde bir seçmen desteği elde etmeyi başaran sağ kanat partiler, belediye meclisi seçimlerinde bu zaferi çok daha büyük boyutlara taşımışlardır.

Daha net bir ifadeyle yüzde 96’lara ulaşan oy oranıyla sağ siyaset anlayışını Sarayönü’nün siyasi genlerine kadar işlemişlerdir. Bu sonuçlarla, sol siyaset anlayışını da, Sarayönü’nün siyasi dokusundan neredeyse silinme noktasına getirmişlerdir.

GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Bu araştırmada, tarihsel bir perspektiften yola çıkılıp, siyaset sosyolojisinin yöntem ve teknikleri kullanılarak, Sarayönü’nün siyasi yapısı ve bu siyasi yapıda, geçmişten geleceğe yaşanan değişim incelendi. Bu amaç doğrultusunda öncelikle, yerel seçim sonuçları incelenerek Sarayönü’nün yerel siyasi yapısının ortaya konması hedeflendi.

İkinci olarak, ele alınan süreç içinde Sarayönü’nün siyasi yapısında meydana gelen değişim irdelendi. Nihai aşmada ise ortaya çıkan bulgular, Türkiye geneli sonuçları ile karşılaştırılarak, Sarayönü’nün Türkiye’nin siyasi yapısı içindeki yeri anlaşılmaya çalışıldı.

Bu hedeflere ulaşabilmek için, 1961 Anayasası’nın yürürlüğe konulmasıyla başlayan yeni siyasi ve idari yapılanma sürecinde gerçekleştirilen ilk seçimler olma hüviyetine sahip 1963 yerel seçimleri nirengi noktası seçildi.

Bu tarihten günümüze geçen yarım asırlık süreç içinde, Türkiye’de yapılan 11 yerel seçimin sonuçları hem Sarayönü özelinde ve hem de Türkiye geneli bağlamında incelendi. Bağımsız adayların iki seçimde gösterdiği çarpıcı başarılar haricinde, Sarayönü’nde yapılan bütün yerel seçimlerde sağ siyaset geleneği tartışmasız bir üstünlük elde etmişlerdir.

Sağın, özellikle de 2004 ve 2014 yerel seçimlerinde kazandıkları seçim başarıları baş döndürücü boyutlarda olmuştur. Yerel seçim sonuçları temelinde Türkiye’nin siyasi yapısı ve bu yapıda yaşanan değişim araştırmacılar tarafından daha önceki araştırmalarda detaylı bir şekilde analiz edildiği için, burada tekrar edilmeyecek.

Sadece Sarayönü’nün, Türkiye’nin genel siyasi yapısı içindeki yerinin daha iyi anlaşılabilmesi maksadıyla, Türkiye’ye ilişkin bulgulara burada kısaca yer verilmiştir. Ele alınan dönemde yapılan bütün seçimlerde, Türk toplumunun siyasi yapısında sağ siyaset anlayışının bariz bir üstünlüğü mevcuttur.

Dönemsel küçük dalgalanmalar dışında, sağın toplumun siyasi dokusunda belirleyici olma konumu hep devam etmiştir. Daha net bir ifadeyle, araştırmalarda yerel seçim sonuçlarının Türkiye geneline yönelik olarak ortaya konan bütün bulgular, toplumun siyasi yapısında sağ siyaset kültürünün egemen olduğunu açık bir şekilde gözler önüne serer. Sarayönü’nün siyasi yapısında da Türkiye genelinde yaşanan değişime son derece paralel bir durum gözlemlenir.

Hatta bulgular sağ siyaset anlayışının Sarayönü’nün siyasi yapısındaki belirleyici olma gücünün, Türkiye ortalamasından çok daha üstünde olduğuna işaret etmektedir.

Daha net bir ifadeyle, sağ siyaset kültürü, hem Türkiye genelinde ve hem de Sarayönü özelinde siyasi yapıda belirleyici siyasi unsur durumundadır.

Kaynak: SELÇUK ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ YAYINLARI: 8

TARİH, KÜLTÜR, SANAT, TURİZM VE TARIM AÇISINDAN ULUSLARARASI SARAYÖNÜ SEMPOZYUMU (24-26 EKİM 2014 KONYA) BİLDİRİ KİTABI

D. Ali ARSLAN (Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji bölümü öğretim üyesi. Sosyolog ve Siyaset Bilimci.)

Sadettin BAŞTÜRK (Dicle Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Yeniçağ Tarihi Öğretim Üyesi, Tarihçi)

Kadir ULUSOY (Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Alanlar Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi, Tarihçi. )

Gülten ARSLAN (Siyaset Bilimci ve Siyaset Araştırmacısı. )